De zusters bespreken de best gedocumenteerde poltergeist zaak ter wereld: De Enfield Poltergeist. Dit fenomeen speelde zich af tussen augustus 1977 en oktober 1979 in Enfield, een stadsdeel van Noord-Londen. Hier woonde destijds een alleenstaande moeder met haar kinderen, waaronder een dochter die pas net in de puberteit zat. Pubers in huis? Dan kan je paranormale activiteiten verwachten. En niet alleen dan, want tijdens het opnemen van de podcast kregen ook de zusters met allerlei rare geluiden te maken.. Durf je nog te luisteren?
Muziek: Netherworld Shanty van Kevin MacLeod.
credit: bbc.co.uk 
credit: bbc.co.uk
De zaak van deze aflevering staat bekend als de Enfield Poltergeist en is, schijnbaar, de best gedocumenteerde poltergeist zaak die er is. Ondanks dat het goed gedocumenteerd is wisselen de meningen sterk over of het allemaal echt gebeurd is of dat het een hoax is.
Het verhaal speelt zich af tussen augustus 1977 en het najaar van 1979 aan 284 Green Street in het stadsdeel Enfield in Noord Londen. Dit was een sociale huurwoning dat door de gemeente is gebouwd. Destijds woonde hier de familie Hodgson, bestaande uit alleenstaande moeder Peggy, de 13-jarige Margaret, de 11-jarige Janet en de 7-jarige Billy. De 10-jarige Johnny woonde in een speciaal internaat vanwege mentale problemen of gedragsproblemen. Peggy was een alleenstaande moeder met vier kinderen. Het gezin kan het best omschreven worden als een arbeidersgezin en ze hadden het absoluut niet breed.
De activiteiten beginnen..
In augustus hoort de familie Hodgson al sinds een paar weken raar geklop en gebonk in hun huis maar op 30 augustus is het ineens veel erger. Volgens de 11-jarige Janet begon het bed van de 7-jarige Billy ineens uit zichzelf te bewegen. De volgende dag, rond half 10 in de avond, hoorde Peggy lawaai uit een van de slaapkamers van de kinderen komen. Toen ze kwam controleren bij de kinderen bleek het de ladekast te zijn die uit zichzelf bewoog. Peggy probeerde de ladekast weer op de juiste plek tegen de muur aan te duwen, maar het voelde alsof ze door een onzichtbare kracht werd tegengewerkt.
Dit was voor Peggy de laatste druppel en ze klopte daarom met haar kinderen aan bij de buren, de Nottinghams. Vic Nottingham besloot om in zijn eentje een kijkje in het huis te nemen om te zien of hij wat kon vinden. Terwijl hij door het huis heen liep werd ook hij gevolgd door een geklop. Niet veel later belde buurvouw Peggy Nottingham de politie op die rond 1 uur ’s nachts het huis kwam controleren. Ook zij hoorden vreemd geklop in het huis en konden hier geen oorzaak van vinden. Omdat er geen misdaad was gepleegd konden ze verder niks doen. Voordat ze vertrokken zag politieagent Caroline Heeps hoe een keukenstoel vlak voor haar ineens een stuk werd verschoven. Ze heeft de stoel gecontroleerd maar kon niet verklaren waardoor de stoel is verschoven. Het leek weer om een onzichtbare kracht te gaan.
Peggy neemt actie
Op 4 september vonden er weer allerlei rare dingen plaats in het huis. Peggy besloot om contact op te nemen met de krant de Daily Mirror. De Daily Mirror had wel interesse in het verhaal en stuurde verslaggever Douglas Bence en fotograaf Graham Morris op pad. Toen zij arriveerden waren de Hodgsons bij de buren. Bence en Morris besloten de nacht in het huis door te brengen, maar ondervonden niks vreemds. Nadat ze de Hodgsons hadden verteld dat het veilig was om weer naar huis te gaan, ging de familie terug naar huis om de kinderen naar bed te brengen. Bence en Morris waren erbij toen, het moment dat de familie het huis binnenkwamen, er objecten door de lucht rond vlogen waaronder een legoblokje dat schoot naar Morris zijn hoofd.
Naar aanleiding van deze gebeurtenissen kwam George Fallows, een senior journalist van de Daily Mirror, ook een kijkje nemen in het huis. De Daily Mirror besloot vervolgens om contact op met de Society of Psychical Research, oftewel de Vereniging van Paranormaal Onderzoek. Vanuit deze vereniging werd Maurice Grosse gestuurd. Maurice was van oorsprong elektrotechnisch ingenieur, maar sloot zich aan bij de paranormale vereniging na het verlies van zijn dochter. Hij leerde de familie in de loop der tijd erg goed kennen. Hij omschreef Margaret als een nerveus kind en Janet als erg intelligent en extravert. Aan het begin adviseerde hij Peggy al om een dagboek bij te houden van de gebeurtenissen.
De moeite waard
Op 8 september was Maurice aanwezig in het huis samen met journalisten van de Daily Mirror. Rond kwart over 1 ’s nachts hoorden ze een luid geluid uit de kamer van Janet en Margaret komen. Toen ze gingen checken wat er aan de hand was zagen ze dat een stoel om was omgegooid naar de andere kant van de kamer, maar dat de meiden nog steeds sliepen. Maurice besloot dat de zaak de moeite waard was om verder te onderzoeken. Volgens hem hadden Peggy en haar kinderen op dat moment nog geen idee wat een poltergeist was.
Op 10 september kwam het verhaal van de familie voor het eerst in de media, namelijk op de voorpagina van de Daily Mirror. Naar aanleiding van het nieuwsartikel heeft Peggy diezelfde avond nog op de radio een interview gegeven. Diezelfde nacht nog kwam ook Rosalind Morris van BBC Radio 4 bij de familie Hodgson langs en heeft tijdens haar bezoek een stoel zien bewegen en het bed zien schudden. Ook zij heeft Peggy en Maurice geïnterviewd, haar reportage is de volgende middag uitgezonden.
Weggevlucht
De volgende dag arriveerde Guy Playfair, ook lid van de Vereniging van Paranormaal Onderzoek, om Maurice bij te staan. Guy is journalist en schrijver. Eind september was het weer zo erg raak dat Peggy met haar kinderen het huis uit is gevlucht, naar Peggy’s broer John Burcombe. Hij woonde met zijn vrouw Sylvia slechts een paar deuren van Peggy en haar kinderen vandaan. Terwijl Sylvia thee aan het zetten was verscheen er speelgoed voor haar gezicht dat vervolgens op het aanrecht viel. Dit is de eerste keer dat er iets vreemds buiten het huid van Peggy en haar kinderen gebeurde.
Op 22 oktober kwam Rosalind Morris (van BBC Radio 4) weer langs om een bezoek te brengen aan de familie en het huis. Dit keer had ze opname apparatuur meegenomen waarmee ze onder andere het geklop wat vaak in het huis te horen was heeft opgenomen.
Een weekje weg
Een week later werd de familie door de gemeente een weekje weg gestuurd naar Clacton-on-Sea, omdat de paranormale activiteiten steeds meer effect begon te krijgen op Janet. Zij sliep inmiddels dan ook nauwelijks en het ging erg slecht op school. De hele familie ging hier heen, inclusief broertje Johnny die op dat moment ook vakantie had van zijn kostschool. Het weekje weg was overigens een goedmakertje omdat de gemeente weigerde de familie een nieuw huurhuis te geven.
Op de dag dat de familie terugkwam besloot Maurice om contact te leggen met de poltergeist. Hij vroeg de poltergeist te communiceren door middel van geklop: één keer kloppen voor nee, twee keer kloppen voor ja. Dit ging goed, totdat de entiteit besloot om een vraag te beantwoorden door 3 keer te kloppen. Maurice vroeg of het grapjes aan het uithalen was toen plotseling een doos vol kussens twee meter door de kamer vloog en Maurice recht in het gezicht raakte.
Elektromagnetisch veld
Guy besloot om een Argentijnse helderziende Eduardo Balanovski langs te laten komen. Eduardo liep met een magnetometer door het huis om onregelmatigheden op te sporen in het elektromagnetische veld rondom Janet en Margaret. Terwijl Eduardo dit deed werd twee keer Janet’s kussen door haar slaapkamer gegooid en Eduardo constateerde een verandering in de waarde van het elektromagnetische veld.
Op 12 november, nadat Janet om 5 uur ’s ochtends uit haar bed was gegooid samen met haar matras, besloot Peggy om zelf te communiceren door het te vragen om een bericht achter te laten nadat ze pen en papier op verschillende plekken in het huis had klaargelegd. Vijf minuten later vond ze een briefje bovenop de koelkast waarop het volgende stond: “Ik blijf in het huis. Laat niemand anders dit lezen of het zal je vergelden.”
Ergens eind november wilde John, Peggy’s broer, op een avond checken hoe het met zijn nichtjes ging toen hij Janet slapend op een radio, boven op een ladekast, vond. Journalist Graham Morris was hier ook bij en heeft een foto van gemaakt. Eerder die dag had Janet van de huisarts had haar eerder die dag 10 milligram valium gegeven nadat ze een soort epileptische aanval had gehad, dus ze was echt buiten bewustzijn. Een paar dagen later toen Maurice aanwezig was vond hij twee keer Janet slapend onder haar bed. Later werd Janet weer met haar matras op de grond gegooid en om vervolgens in de hoek van haar slaapkamer te eindigen, waar ze slapend werd gevonden.
Nog meer mensen
De volgende dag kwam er weer een helderziende langs, dit keer de Braziliaanse Luiz Gasparetto. Hij zorgde voor spirituele hulp wat tijdelijk voor wat verlichting zorgde. Janet was onder de indruk van het feit dat Luiz met gesloten ogen in een trance-achtige staat tekeningen kon maken. Niet veel later produceerde Janet dan ook zelf tekeningen terwijl ze schijnbaar niet bij bewustzijn was. De tekeningen waren erg verontrustend en bevatte veel dood en verderf.
Ergens begin december werd, net na 1 uur ’s nachts, Janet weer uit bed getrokken. Dit keer belande ze buiten haar slaapkamer. Peggy zag de slaapkamerdeur open gaan en Maurice vond Janet, die nog steeds sliep, onderaan de trap met haar hoofd naar beneden.
Twee dagen later sloot David Robertson, student van Maurice en Guy, zich aan bij het research team en op 10 december kwamen nog twee leden van de paranormale vereniging langs voor een huisbezoek, namelijk dokter John Beloff, hoofd van de psychologie afdeling van Edinbrugh University, en Anita Gregory van North London Polytechnic. Toen zij er waren probeerde Maurice weer contact te maken met de poltergeist en door het te laten spreken. Eerst hoorden ze alleen gefluit en geblaf, maar daarna kwam er een grove mannelijke stem uit Janet. De stem identificeerde zichzelf als Joe Watson. Het hele gesprek is door Maurice opgenomen op tape.
Opnieuw contact
Drie dagen later werd er weer contact gemaakt met een geest, weer via Janet. Alleen geen Joe dit keer, maar Bill Wilkins. Bill vertelde dat hij voor zijn dood blind was geworden en een bloeding had, vermoedelijk in zijn brein, en in zijn slaap is gestorven terwijl hij in een stoel zat die in een hoek van de woonkamer stond. Maurice werd later benaderd door Terry Wilkins wiens vader Bill in het huis woonde voordat de Hodgsons er kwamen te wonen. Volgens Terry omschreef de poltergeist precies de omstandigheden van hoe zijn vader was overleden. Belangrijk detail: Het schijnt dat Peggy het meubilair van de vorige bewoners heeft overgenomen, in dit geval zou dat het oude meubilair van Bill Wilkins zijn.
Maurice twijfelde overigens of het wel om de geest van Bill Wilkins zou gaan gezien een poltergeist je graag in de maling nemen. Dit neemt niet weg dat Janet weer met een rauw mannelijke stem sprak. Verschillende experts denken dat Janet zelf deze stem op zette, waaronder buikspreker Ray Alan. De stem van Bill had namelijk net als Janet de neiging om plotseling van onderwerp te veranderen. Daarnaast was het sowieso moeilijk om de lippen van Janet te zien bewegen in verband met haar gebit.
Janet zweeft!
Nu gaat het echt interessant worden, want ergens halverwege december had David – de student van Maurice en Guy – een camera in de slaapkamer van Janet en Margaret geplaatst om zo foto’s te kunnen maken van Janet die aan het zweven was. De poltergeist had namelijk via Janet gezegd dat hij er niet bij mocht zijn wanneer er dingen gingen zweven. David kon er dan wel niet bij zijn, maar twee wildvreemden waren wel ooggetuige. Zij zagen namelijk vanaf de straat vreemde dingen gebeuren.
Een man die brood kwam leveren bij de buren hoorde lawaai van het huis van de Hodgsons vandaan komen waardoor hij op keek naar het huis en Janet in haar slaapkamer in een horizontale positie zag rondzweven. Op dat moment zag een verkeersregelaar, een zogeheten lollipop lady, aan de andere kant van de straat precies hetzelfde gebeuren. Interessant detail: Dit alles gebeurde op de dag dat Janet voor het eerst ongesteld werd.
Een paar dagen na dit voorval kwam er weer een soort helderziende langs, dit keer de Brit Matthew Manning. Hij heeft voor langere tijd met Bill, via Janet, gepraat. Ook zag hij dingen uit zichzelf bewegen. Niet veel later kwam ook de Amerikaanse goochelaar en paranormaal onderzoeker Milbourne Christopher langs. Hij heeft toen indruk gemaakt op de kinderen door goocheltruukjes uit te halen. Hij zag vervolgens een paar uur later Janet uit haar bed glippen en van boven aan de trap naar beneden gluren alsof ze van plan was een stunt uit te halen. Christopher zag dit dan ook als overduidelijk bewijs van een hoax.
Dode huisdieren
Twee dagen voor kerstmis in 1977 gingen plotseling de twee goudvissen van de familie dood. Later op de dag heeft Bill, weer via Janet, toegegeven dat hij dat had gedaan. Maurice wilde nu wel bewijs hebben van dat het niet Janet was die de stem op zette. Hij vulde daarom Janets mond met water tapede het dicht. Hij vroeg daarna aan Bill om moeilijke zinnen te herhalen. Dit waren zinnen waarvan het bekend was dat die voor buiksprekers moeilijk waren om uit te spreken. Volgens de onderzoekers had het water en het dicht tapen van Janet’s mond geen invloed op de helderheid van de stem.
Er zijn daarnaast schijnbaar verschillende testen gedaan met Janet om te controleren of zij zelf de stem op zet of niet. Volgens experts zou het geluid van achter in de keel komen, iets wat Janet zelf ook claimde. Het zou schijnbaar onmogelijk zijn om de schorre zware stem voor uren op te zetten zonder dat het op een gegeven moment pijn zou doen of je stem te verliezen. Janet praatte tot 2 uur lang met de stem, maar had geen last van haar keel.
Op eerste kerstdag was er weer een huisdier van de familie overleden, dit keer hun vogeltje. Bill nam hier geen verantwoordelijkheid voor. Later op dezelfde dag wikkelde plotseling het gordijn zich rond de nek van Janet, iets wat in totaal acht keer is gebeurd.
Hier zit een luchtje aan
En nu.. wordt het smerig. Want op 15 januari 1978, op Peggy’s verjaardag, zag Margaret het woord ‘shit’ geschreven met poep op de muur van de badkamer staan. De volgende dag werd er nog een bericht in de badkamer achtergelaten, maar dit keer niet met poep maar met David’s isolatietape. Het bericht was dit keer “Ik ben Fed”.
Eind januari kwam Rosalind Morris van BBC Radio 4 weer langs. Dit keer heeft ze opnames gemaakt van de stemmen die nu ook van Margaret leken te komen. De stem van Margaret was wel minder intens dan die van Janet, maar het ging hier ook om een oude mannen stem.
Een maand later, eind maart, nam Guy contact op met de Duitse parapsycholoog Hans Bender. Bender had veel ervaring met poltergeist zaken en raadde Maurice en Guy aan om de psychologische toestand van het gezin Hodgson te onderzoeken.
Incidenten gaan door
Tijdens de maand april in 1978 lieten Guy en Maurice daarom de familie tijdelijk met rust, maar ze vroegen Peggy wel om alles wat gebeurd qua paranormale activiteiten bij te houden. Gedurende deze tijd heeft Peggy 155 incidenten opgeschreven in haar dagboek. Opvallend was dat er steeds vaker menselijke vormen verschenen en dat er regelmatig kleine brandjes in huis ontstonden.
Halverwege mei besloot de paranormale vereniging om een commissie te sturen die zich verdiepte in de Enfield zaak. Deze commissie kwam tot de conclusie dat er oprechte aanwijzingen waren voor poltergeist activiteiten, maar over bepaalde gebeurtenissen konden zeg een uitspraken doen in verband met gebrek aan bewijs.
Ergens eind mei waren Janet en Margaret buiten aan het spelen toen ze in discussie raakten met kinderen in de tuin naast hun. Plotseling werden er stenen gegooid vanuit de buren richting de zussen, maar het duurde niet lang voordat de stenen vanuit alle richtingen kwamen. Zelfs een buurman werd geraakt door stenen.
Opname in het ziekenhuis
In juli 1978 werd Janet eindelijk opgenomen in het Maudsley Ziekenhuis voor een psychologisch onderzoek. Ze hebben haar elke tests die je kan bedenken gegeven en uit elke test kwam naar voren dat ze normaal en gezond was. Tijdens haar tijd in het ziekenhuis had Janet geen last van paranormale verschijnselen. Volgens Maurice kwam dit omdat haar stress was afgenomen. Volgens hem ontstaat poltergeist activiteiten door de aanwezigheid van intense stress. Het schijnt trouwens dat dit vaak gepaard gaat met een kind dat in de puberteit zit.
Niet geheel onbelangrijk om te weten is dat één tot twee jaar voordat dit alles begon, Peggy en haar man uit elkaar zijn gegaan. Haar ex kwam soms nog wel alimentatie brengen, maar nam al snel zijn nieuwe vriendin mee. Dit heeft enorm veel impact op het welzijn van de familie gehad, met name de kinderen. Maar goed, tijdens haar 6 weken in het ziekenhuis kwam Janet dus eindelijk tot rust waardoor ze naar huis mocht nadat ze gezond was verklaren. Toen ze nog geen half uur thuis was zag ze een figuur in de vorm van een klein jongetje in de keuken.
Nederlandse helderziende
Via Guy kwam in oktober 1978 de Nederlandse helderziende Dono Gmelig-Meyling naar het huis voor een bezoek. Niemand weet wat Dono precies gedaan heeft omdat hij geen Engels sprak, maar na zijn vertrek werd het een stuk rustiger in het huis. Sinds dat Dono was geweest waren er een jaar lang nog wel wat incidenten, maar ook die namen af nadat in het najaar van 1979 een priester naar het huis was gekomen voor een zegening.
Peggy en Janet claimen dat, ondanks dat het rustiger was geworden, er nog steeds altijd iets aanwezig was. Desondanks hebben Janet en Margaret hebben redelijk normale levens geleidt. Helaas is broertje Johnny op 14-jarige leeftijd in 1981 overleden aan kanker. Moeder Peggy heeft tot haar dood in 2003 in het huis in Green Street gewoond.
Nasleep
Margaret vertelt in een interview een hele tijd terug dat ze bang is voor het donker en altijd erg nerveus is, en Janet kon zich na haar herstel nog steeds niet alles herinneren. Wanneer je haar nu online opzoekt zie je dat deze hele zaak een grote impact heeft gehad op haar welzijn. Ze ziet er uit alsof ze 100 geesten heeft gezien. In een interview vertelt ze dat ze zich destijds gebruikt voelde en dit nog steeds voelt.
Maurice en Guy waren ervan overtuigd dat het echt om paranormale activiteiten ging. Ook claimden zij dat het niet mogelijk was dat de kinderen hen voor de gek konden houden. John Beloff en Anita Gregory daarentegen geloofden dat het om een hoax zou gaan. Er waren in totaal meer dan dertig getuigen van vreemde dingen die gebeurden in en rondom het huis, maar ook dit maakt het niet persé meteen geloofwaardig. Ooggetuigen zijn namelijk lang niet altijd betrouwbaar en iedereen kan elkaars waarneming beïnvloeden.
Experts hebben verschillende verklaringen voor de Enfield poltergeist: Het zou gaan om geesten van overledenen, om de energie van de bewoners zelf of de puberdochters wilden aandacht. Veel experts zeggen dat als Maurice en Guy de familie met rust had gelaten, de activiteiten ook vanzelf zouden zijn gestopt.
Janet en Margaret hebben toegegeven dat ze een paar dingen in scene hebben gezet, maar dat het overgrote deel was volgens hun echt gebeurd. Ze werden overigens ook door Maurice en Guy betrapt wanneer ze geintjes uithaalden, zo hebben ze op een audio-opname gehoord dat Janet van plan was om een grapje uit te halen. Janet wist zelf alleen niet dat er audio werd opgenomen op dat moment. Janet en Margaret hebben later ook toegegeven dat ze vlak voordat de paranormale activiteiten begonnen hebben gespeeld met een ouijibord.
In de media
De zaak heeft dus echt enorm veel media aandacht gekregen, maar ondanks deze aandacht heeft de familie er nooit een cent aan verdiend. Janet en Margaret verschijnen nog steeds nauwelijks in de media. Wel was het de inspiratie voor verschillende horror films, waaronder Steven Spielberg’s Poltergeist uit 1982, en het tweede deel van The Conjuring uit 2016. In deze film lijkt het alsof Ed en Lorraine Warren, bekende Amerikaanse paranormale onderzoekers, erg betrokken waren bij de zaak, maar dit is niet het geval. Ze zijn slechts drie keer kort langs geweest en daarom heb ik ze verder nergens genoemd.
Wat wel interessant is om te weten is dat de eerste Conjuring film uit 2013 is gebaseerd op The Amityville Horror, wat ook een spookhuis zou zijn geweest. Hierover werd in september 1977 een boek uitgebracht, een maand NADAT de activiteiten in Enfield waren begonnen. Veel mensen denken daarom dat de Enfield Poltergeist een hoax zou zijn geweest en dat de zusjes geinspireerd waren door The Amityville Horror ondanks dat de timing niet helemaal klopt. Guy Playfair heeft trouwens een boek geschreven over de zaak, This House is Haunted, dat is uitgegeven in 1980.
Gebruikte bronnen
Interview With a Poltergeist (2007), te zien via youtu.be/oOIMBh3rSNY.
Reportage van BBC Schotland (z.d.), te zien via youtu.be/RuSi1rYuuK0.
